© Willem van Riemsdijk
Pierre Vallet, Le jardin du Roy très chrétien Henry IV … dédié á la Royne, 1608. l.: Clusius r.: De Lobel
In de christelijke traditie is de oudste tuin de Hof van Eden, of de Paradijstuin. In deze tuin zouden de bomen het hele jaar door bloeien en vrucht dragen. Er zou een Eeuwigdurende Lente heersen. Lees verder
© Willem van Riemsdijk
Chrysanth. Peruntanum. Dodonaeus R., Florum et coronariarum odoratarumque nonnullarum herbarum historia, Altera editio (1569)
In de zestiende eeuw waren er in Europa al veel tuinen van liefhebbers en plantenverzamelaars. Niet alleen vorsten en adel bezaten dergelijke tuinen, maar ook vooraanstaande burgers. Deze tuinenbezitters probeerden een zo groot en mooi mogelijke verzameling van planten te krijgen in hun tuin. In deze periode ligt ook het begin van de ‘moderne’ kruidenboeken (de Duitse kruidkundige Brunfels publiceert zijn kruidenboek in 1531, gevolgd door Bock en Fuchs, en iets later Dodonaeus, de Lobel en Clusius, alle drie geboren in de Zuidelijke Nederlanden). Bijzondere plantensoorten waren zeldzaam, kwamen soms van ver en waren ook kostbaar. Planten werden dan ook regelmatig gestolen. Je had een goed ontwikkeld netwerk van contacten nodig om aan bijzondere soorten te kunnen komen. Er was een levendige uitwisseling van plantmateriaal, zaden en bollen via deze netwerken van plantenliefhebbers, in een tijd waarin reizen veel ingewikkelder was dan nu. Lees verder
© Trudy van Riemsdijk-Zandee
Robert Morris. Observatorium. 1971 in Velsen, 1977 verplaatst naar Flevoland. Aarde, hout, steen, staalplaten. Diameter totaal: 91 m., hoogste punt dijk: 3,80 m. Locatie: Swifterringweg, Lelystad. Collectie: Het Flevo-landschap. Foto: Screenshot, Apple Maps, satellite.
Op 21 december is de dag het kortst en de nacht het langst. Dit noemen we de winter-zonnewende. In Nederland kun je de zonnewende beleven in een kunstwerk in Flevoland. De zomer-zonnewende wordt elk jaar in juni op deze locatie ‘gevierd’. Het kunstwerk is het Observatorium van de Amerikaanse kunstenaar Robert Morris (geb. 1931) uit 1971. Het is ter gelegenheid van de tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken gerealiseerd in de gemeente Velsen. In 1977 werd het naar Flevoland verplaatst. Het kunstwerk bestaat uit 2 concentrische cirkels gemaakt van aarden wallen. De binnenste ring geeft toegang tot de buitenste cirkel. Daarin zijn drie ‘vizieren’. Twee vizieren bestaan ieder uit twee grote stenen wiggen. Via het oostelijk vizier is de opkomende zon te zien op 21 juni (langste dag) en via het vizier aan de westzijde de opkomende zon op 21 december (kortste dag). Het middelste vizier, in het verlengde van de ingang, is gemaakt van 2 grote stalen platen en markeert de equinox, het moment in het jaar dat dag en nacht even lang zijn.
Dergelijke kunst valt onder het begrip landschapskunst. Dit begrip staat voor grootschalige kunstwerken die gerealiseerd zijn in een landschappelijke omgeving. Lees verder
© Willem van Riemsdijk
Viglius van Aytta (1507-1577). Frans I Pourbus genaamd de Oudere. 108 x 84 cm. Collectie: © Musée du Louvre/A. Dequier – M. Bard
De vroeg in het voorjaar bloeiende Winterakoniet, Eranthis hyemalis, behoort tot de stinzenflora. Deze plant komt onder andere in het wild voor in de heuvels van grote delen van Italië. De Winterakoniet heet in het Fries Ayttablomke. Volgens de lokale overlevering zou dit bolgewasje zijn ingevoerd door Viglius en aangeplant op de Aytta State in Swichum. De Aytta State was in bezit van de de familie van Viglius. Lees verder
© Trudy van Riemsdijk-Zandee
Hoofdgang met zicht op entrée. Foto Edward Roussou.
In het Doktershûs in Stiens is een monumentale gang. Het aanzicht wordt mede bepaald door een fraaie tegelvloer. Lees verder
© Trudy van Riemsdijk-Zandee
De Gerrit Vlaskamp tuin in Stiens heeft vanaf de aanleg in 1868 een lang leven achter de rug. Tussen half februari en half maart stellen we de tuin op vaste dagen open (zie Agenda) als de stinzenflora rijkelijk bloeit. Voor groepen, min. 8 personen, is het mogelijk een afspraak te maken via stinze.stiens@icloud.com De www.stinzenflora-monitor.nl geeft tussen half februari en half maart wekelijks informatie over wat wanneer waar bloeit en welke activiteiten er in de regio zijn.
We nodigen je nu uit voor een virtuele wandeling en beleef met ‘für elise’ de geheimen die de tuin vanaf 2012 aan ons prijsgaf.
© Willem van Riemsdijk
Cyclamen Rotundifolium Maius Autumnale. Abraham Munting. Naauwkeurige Waarnemingen. Leiden, Utrecht,1696.
In een eerdere blog over plagiaat van De Koninglycke Hovenier (1676) van Cause, heb ik aangetoond dat de tekst van dit boekwerk een verkorte, vrijwel letterlijke versie is van het boek Waare Oeffening der Planten (1671/1672) van Abraham Munting, dat is herdrukt in 1682. Lees verder
© Trudy van Riemsdijk-Zandee
‘Omslagdoek, langwerpige kasjmiersjaal. 1860.’ Detail. Omslag G. Arnolli, Mode in Friesland, Leeuwarden 2000.
Eindelijk is het zover. Via de Gerrit Vlaskamp website werden we op de hoogte gehouden en op Twitter en Facebook praatte Vlaskamp zelf mee.
Maar sinds 6 april is de tentoonstelling in het Fries Museum open, is het boek De Vergeten Tuinen van Gerrit Vlaskamp gepresenteerd en geeft een documentaire in twee delen een inkijkje in de zoektocht naar Vlaskamp en in de tuinen en hun huidige eigenaren. Nu kan iedereen genieten en meepraten. Lees verder
© Willem van Riemsdijk
Knikkende vogelmelk in Stiens. 5 april 2014.
Het beheer van een stinzenfloratuin is er wat ons betreft op gericht om een optimale begroeiing van meerdere soorten stinzenplanten te krijgen. Mijn ideaalbeeld is dat de planten deels hun eigen niche in het terrein zoeken en dat dit leidt tot een gevarieerde en mooie begroeiing zonder dat er een erg intensief beheer voor nodig is. Lees verder
© Willem van Riemsdijk
Holwortel in het park rond Martenastate. 5 april 2012. Foto: Trudy van Riemsdijk-Zandee.
Welke stinzenplanten groeien en bloeien op Martenastate en waar, en onder welke omstandigheden? En hoe beheer je een dergelijke flora? Op 4 april 2014 werd het rapport gepresenteerd aan bestuur en betrokkenen: De stinsenplanten, struiken en bomen van Martenastate in 2012 door H.J. Jager, It Fryske Gea, Olterterp. Wij mochten aanwezig zijn. Het rapport is geschreven in opdracht van de Stichting Martenastate, bevat een vegetatiekartering van het terrein van de Martenastate en geeft een goed beeld van het beheer op Martenastate. Lees verder
