Structuur van het oude dorp

Schets van de structuur van het oude dorp. G. van der Meulen. Tekening maart 2014

Het Doktershûs ligt aan de zuid-west zijde van de voormalige Stienser vaart, met als huidig adres Smelbrêge 6. De bebouwing op die locatie heeft te maken met de oude structuur van het dorp. Stiens is ontstaan op twee dicht bij elkaar gelegen terpen, aan de toenmalige Middelzee of Bordine. De Kerkterp en de terp Wydrum, de laatste waarschijnlijk genoemd naar de oorspronkelijke eigenaar. Beide terpen moeten al snel na het ontstaan zijn verbonden met een pad langs de aanwezige afwatering, de huidige Stienser vaart.

De bebouwing breidde zich langzamerhand uit tussen de beide terpen, aan de oostzijde van het pad langs de vaart. Wydrum behoorde vanaf de middeleeuwen tot in de 16e eeuw bij Uniastate. Na sloop van de oorspronkelijke state is de terp in het bezit geweest van twee eigenaren, Meijer (noordelijk deel) en Olivier (zuidelijk deel).

De dorpsbebouwing concentreerde zich om en bij de kerkterp. De oudste bebouwing is gevonden aan de Hogebuurt. Tegenover de kerk aan de westkant was geen andere ruimte voor bebouwing dan aan de overkant van de vaart. Om de huizen aan de overkant te bereiken werden houten balken over de vaart gelegd, later vervangen door smalle wit en groen geschilderde bruggetjes. De buurt heeft er zijn naam aan te danken: Smallenbrug (Smelbrêge).

De dorpskern had een gemêleerde bevolking van boeren, handwerkslieden, winkeliers en arbeiders. Daartussen vestigden zich eveneens de notabelen zoals de notaris en de dokter.