‘Kaart van de Grenzen der Voormalige Middelzee’

P. Brouwer en W. Eekhoff. ‘Kaart van de Grenzen der Voormalige Middelzee’. Leeuwarden, 1834. Archief: TRESOAR (Leeuwarden).

De oudste vermelding van Stiens is van het jaar 1399. In die tijd heette het ook wel Steens. Stiens is gebouwd op de oostelijke kwelderwal van de toenmalige Middelzee en ligt zo’n 7,5 km boven Leeuwarden. Verbindingen over het water hebben tot in het begin van de twintigste eeuw een belangrijke rol gespeeld. Stiens had een eigen haven die in verbinding stond met Dokkum en Leeuwarden. De Middelzee is vanaf de middeleeuwen geleidelijk ingepolderd vanaf het zuiden. Aan het eind van de dertiende eeuw is het stuk ten zuiden van Stiens ingepolderd. Begin 1300 worden stukjes van de Middelzee ten westen van Stiens bedijkt en in 1505 wordt het grootste stuk land gewonnen tot aan de Oudebildtdijk. In 1600 wordt de Nieuwe Bildtdijk aangelegd en is de Middelzee vrijwel geheel ingepolderd. De aanslibbing gaat nog door waardoor er na die tijd nog meer nieuw land is bijgekomen. De huidige buitendijkse terreinen zijn nu in beheer bij It Fryske Gea als natuurgebied.

De oudste delen van de Sint Vituskerk stammen uit 1100, de huidige toren is uit 1400.

In de zeventiende eeuw was de bebouwing nog geconcentreerd rond de terp van de Sint Vituskerk. In de achttiende eeuw volgt enige uitbreiding met name in zuidelijke richting.

Van 1965 tot 2018 was Stiens het bestuurscentrum van de gemeente Leeuwarderadeel. Op 1 januari van dat jaar werd Stiens bij Leeuwarden gevoegd.