Informatie: Natuurmonumenten/Maarten Vos, Beheerteammedewerker-Beheereenheid De Graafschap/Salland.
Redactie: Willem van Riemsdijk. Foto’s: Natuurmonumenten en Trudy van Riemsdijk-Zandee.
Voorjaarsbloeiers Hackfort Foto: Natuurmonumenten.
Voorgeschiedenis
Ten westen van Vorden ligt het kasteel Hackfort in het mooie Achterhoekse landschap met lanen, bossen, akkers, weilanden en boerderijen. Het huis ligt aan de Baaksebeek (ter plaatse ook wel Hackfortse beek genoemd) met bijbehorende watermolen, op de rand van een hoge dekzandrug.
Bosanemonen langs de beek bij Kasteel Hackfort
Het landschapspark, huidige situatie
Het kasteel is een imposante blikvanger in een prachtig landschapspark dat stamt uit het begin van de negentiende eeuw. Het park gaat vloeiend over in de omringende, landelijke omgeving. De slingerende beek is het verbindende element. De slingerende paden zijn zorgvuldig ontworpen voor het maken van een wandeling vol afwisseling.
Inventarisatie stinzenplanten. Ontwerp Hackfort, Trudi Woerdeman voor Natuurmonumenten.
Hackfort: inventarisatie van stinzenplanten in 2009
In 2009 zijn de stinzenplanten geïnventariseerd op 30 maart en 4 mei. Het hoogtepunt van de bloei van deze planten op Hackfort was toen in maart/april op het voorplein van het kasteel waar Bonte krokussen en Vingerhelmbloem massaal bloeien met daar tussendoor Bosanemomen. Langs de wandelpaden en oprijlaan kwamen ook plekken Bosanemonen voor. In de beekweide was een veld met Wilde narcis. In mindere mate kwamen Sneeuwklokjes voor verspreid op het voorplein en langs de oprijlaan. Onder de Lindenbomen op het voorplein werd een weelderige groep Lenteklokjes aangetroffen. Vroeger kwam op meer plekken massaal stinzenflora voor in het park (mededeling K.Baars).
Beschrijving opdracht en ontwerp: stinzenflora beplanting Hackfort
In het voorjaar van 2009 werd door de Vereniging van Natuurmonumenten Nederland aan Trudi Woerdeman gevraagd om een ontwerp te maken voor een aanvullende stinzenflora beplanting op Hackfort. De bestaande soorten dienden behouden te worden en versterkt door bodemverbetering en door het uitplanten van hetzelfde genetisch materiaal op bestaande en nieuwe plekken. Opdracht was verder om de reeds aanwezige soorten stinzenplanten aan te vullen met nieuwe soorten, die hierbij passen in historisch opzicht, waarbij de bloeitijd zou moeten worden verlengd. Later bloeiende soorten waren vrijwel afwezig. Nieuw aangeplante soorten zijn Wilde hyacint, Spaanse hyacint, Oosterse sterhyacint, Sneeuwroem, Knikkende vogelmelk, en een plek Breedbladig klokje.
Slanke sleutelbloem en Dichtersnarcis in de beekweide van Hackfort.
Kievitsbloemen, Bosanemoon, Zomerklokken en Slanke sleutelbloem langs de beek bij Kasteel Hackfort.
Verder zijn nog aangeplant: Dichtersnarcis, Italiaanse aronskelk, Vrouwtjesvaren, Mannetjesvaren, Eikvaren, Salomonszegel, Breedbladig klokje, Kievitsbloem, Zomerklokje, Slanke sleutelbloem, Dotterbloem en Koningsvaren.
Herstelwerkzaamheden. 2010 – 2015
In de periode 2010-2015 is het herstelplan van Trudi Woerdeman in fasen uitgevoerd. Met hulp van veel vrijwilligers zijn vele duizenden bolletjes geplant.
Grondverbetering en beheer
Om stinzenflora op zandgrond te laten floreren is grondverbetering absoluut noodzakelijk. Dit is gedaan door toepassing van bladcompost, vinassekali, en kalk. Bramen en brandnetels werden eerst verwijderd en wanneer deze onkruiden opnieuw opkomen worden ze verwijderd. Er wordt een strikt maaibeheer toegepast, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Door deze maatregelen slaat de nieuwe aanplant goed aan.
Gebruik van eigen genetisch materiaal
Sneeuwklokjes in het parkbos bij Hackfort. Foto: Natuurmonumenten.
Bosanemonen langs het pad bij de beek, Hackfort.
Sneeuwklokjes: op een bijzondere plek groeiden veel sneeuwklokjes. Vanuit deze plek zijn sneeuwklokjes aangeplant langs het beekbegeleidend pad in deelgebied 2.
Lenteklokjes: vanuit een grote plek op het voorplein zijn pollen uitgegraven en uitgeplant op grasoevers langs de beek in deelgebieden 3 (weide bij molen), 4 ( oprijlaan, nieuwe pad langs beek) en 1 ( grote beekweide). Ze doen het inmiddels goed.
Bosanemonen: reeds aanwezige plekken werden in het voorjaar fotografisch vastgelegd. In de herfst werden wortelstokjes opgegraven ( gedund) en elders uitgeplant. Op de nieuwe plekken breiden ze zich snel uit. Ook de uitgedunde plekken groeien snel weer dicht.
De overige soorten zijn ingekocht.
Het beplantingsplan van Trudi Woerdeman voor Hackfort:
Ontwerp stinzenbeplanting. Hackfort Oostzijde. Trudi Woerdeman voor Natuurmonumenten.
Ontwerp stinzenbeplanting. Hackfort Westzijde. Trudi Woerdeman voor Natuurmonumenten.
